Tuy nhiên ai có lương tâm rộng rãi cách mấy cũng phải nhận trai gái chạm cọ thân thể nhau để thả hồn theo lời ca điệu nhạc trong hồn khí khả nghi, dưới ánh đèn khiêu gợi thì khó giữ được tâm hồn trong trắng. Điều khổ nhất cho họ là đã mất lòng tín cẩn ở rất nhiều người. Song vì quỷ Satan khôn quá, óc ham mỹ thuật biến thành óc ghiền dâm hồi nào họ không hay.
Tuy suy nghĩ như vậy, tôi không dám quả quyết đ àn ông là phái yếu về quan điểm nầy. Nói là nói những nam thanh lành mạnh và khôn ngoan. Họ dè dặt cũng có hồ nghi cũng có.
Họ có thể vì trí tuệ, ý chí đeo đuổi suốt đời quả tim người vợ trong hôn nhân mà vẫn làm việc hoa nguyệt cách dồi dào tình cảm với bất cứ kỷ nữ nào. Vào tuổi thanh xuân, bạn trai nào mà không có lần nghĩ y như Ozanam. Con người không có quyền tự thao túng, cho mình quyền sử dụng các cái ấy cách ngang tàng.
Jean Le Presbytre trong cuốn Toi quy deviens homme có dẫn lời nầy của Anatole France: Hồi tôi còn con nít, tôi thông minh. Nhưng trong khuyết điểm ấy như đống cát sạn, tôi thấy nhô lên hột ngọc nầy. Đối với học hành, họ cũng dành cho một sức chú ý nào đó vì bị cha mẹ buộc học tập vì khi học tập có những cái vui lôi cuốn nào đó do thầy giáo, bạn lớp hay khung cảnh nhà trường.
Trong khi bao người phải khum mình dưới gọng kềm ái tình, lập gia đình cách trong sạch hay buông mình trong hố trụy lạc thì họ sống độc thân cách thanh khiết trong sự kiểm soát, giúp đỡ của bề trên, của kỷ luật nhà tu. Cung lòng êm ấm của mẹ là cái tổ dịu hiền chứa con, con biết không. Trong xã hội có biết bao cuộc thất vọng cay độc, thần kín, không tiện tỏ bầy tâm sự về những mối tình éo le như vậy.
Tôi muốn nói bạn trai ấu trĩ có xu hướng tự nhiên hiểu biết về người, về sự vật, về hiện tượng theo những dữ kiện cung cấp bởi ngũ quan hơn là do sự suy luận già giặn. Chắc bạn để ý nhiều cháu trai trong gia đình cho sự ngủ là một sự sung sướng. Bạn trai tốt từ trong tâm hồn.
Cha thì lạc hậu, nghiêm khắc, mẹ thì lỗi thời, ưa đay nghiến. hôn nhân hỏng, thưa bạn, đời mình có thể hỏng luôn. Sự thánh thiện của lương tâm nên họ đầu hàng cuộc đời.
Gái thì lấy Cécile, trai thì lấy Bertrand của Francoise Sagan làm quan thầy, làm quân sư. Người xưa vậy, người nay cũng không khác. Tâm hồn họ xao xuyến nhất là khi tim họ trở mình về chiều yêu đương, bắt họ có bao nhiêu hình ảnh lôi cuốn họ mơ mộng, suy nghĩ' tha thiết mà trong chương sau tôi sẽ trình bày cùng bạn.
Từ chỗ không tin thiên hạ ai hiểu mình được bạn trai thấy con người nhiều khuyết điểm quá, xã hội đầy mâu thuẫn: họ thấy toàn bề trái cuộc đời. Nhưng về đường tư tưởng, về các quyết định thuộc lãnh vực xã hội, chánh trị, quân sự, họ lúc nào cũng tỏ ra là tay bản lĩnh. Người ta thường bắt gặp họ một mình đứng cô đơn gần một dòng nước đang lững lờ trôi, hay thả hồn theo cánh bướm non để lo nghĩ về tương lai.
Ngó mặt họ thì biết: ta thấy họ mất tự nhiên. Thiên tài như Kim Trọng đa tình đến nỗi nghe tiếng đ àn bà mà Họ ngấm ngầm muốn người tri âm phải là một họ thứ hai.